W1897 roku został przeprowadzony w Imperium Rosyjskim po raz pierwszy spis powszechny. Zostały zebrane dość obszerne informacje o społeczeństwie tego czasu. Następnie została przeprowadzona szczegółowa analiza zebranych danych. Należy podziwiać ilość różnorodnych zestawień w ogromnej ilości tabel. W epoce, gdzie nie było techniki obliczeniowej, Należy podziwiać wykonaną pracę. Postarałem się wybrać interesujące liczby dotyczące naszego regionu. Rozpocznę od Białegostoku. Stolicą jednostki administracyjnej do której należał Białystok było miasto gubernialne Grodno. Miasto liczyło 46 871 mieszkańców. Cała gubernia liczyła 1 603 409 ludności w tym wg wyznania 919 346 prawosławnych, 386 519 katolików i 280 489 mojżeszowego. Liczba ludności miejskiej wynosiła 255 946 osób. Tymczasem Białystok liczył 63 927 mieszkańców. Jeśli chodzi o mieszkańców mniejszych miast oto poniżej zestawienie
Miasta | l. mieszk. |
Sokółka | 7595 |
Bielsk | 7461 |
Brańsk | 4044 |
Siemiatycze | 6151 |
Ciechanowiec | 5569 |
Zabłudów | 3772 |
Krynki | 4957 |
Gródek | 3209 |
Drohiczyn | 2258 |
Supraśl | 2459 |
Dąbrowa | 1988 |
Nowy Dwór | 1300 |
Jeśli wziąć pod uwagę skład narodowościowy, to
Obszar | Polacy | Białorusini | Ukraińcy | Żydzi |
Gubernia | 32 162 | 765 045 | 362 526 | 278 542 |
W miastach | 32 283 | 32 996 | 5 925 | 146 907 |
Z powyższej tabeli wynika, że Żydzi stanowili ponad 67% ludności miejskiej, a w miałych miasteczkach nawet powyżej 70%.
Dla porównania wg wyznania ujazd Białostocki i ujazd Bielski
ujazd | katolickiego | prawosławnego | mojżeszowego |
Białostocki | 41 619 | 97 448 | 59 545 |
Bielski | 79 380 | 59 970 | 24 529 |
Po opublikowaniu wyników spisu powszechnego niewiele czasu upłynęło, gdy nastąpiły wielkie wydarzenia I wojna światowa i potem rewolucja w Rosji. Zniknęło Imperium Rosyjskie. Na naszym terenie w tym czasie nastąpiły znaczne przemiany społeczne, znaczny przepływ ludności w głąb Rosji i z powrotem. Z tym związane znaczne straty ludnościowe z powodu chorób i głodu, działań wojennych na frontach.